Dzieci i młodzież działająca w ZHP są członkami jednej z 4 grup metodycznych – zuchów, harcerzy, harcerzy starszych lub wędrowników. Przynależność do konkretnej grupy metodycznej zależy od wieku dziecka. Podział ten został utworzony, aby jak najlepiej dostosować program oraz formy pracy gromad zuchowych i drużyn harcerskich do aktualnych potrzeb dzieci, wynikających z wieku w jakim się znajdują. Każda metodyka posiada swój unikatowy charakter, opierający się na różnorodnym programie podejmującym zagadnienia istotne dla dzieci w danym wieku, formach pracy uwzględniających rozwój psychofizyczny podopiecznych oraz instrumentach metodycznych pomagających w rozwijaniu wiedzy i umiejętności manualnych.
Grupy metodyczne:
Zuchy – to najmłodsi członkowie Związku Harcerstwa Polskiego, uczniowie klas 0-3 szkoły podstawowej, którzy należą do gromad zuchowych. Dla zuchów wzorcem postępowania jest Prawo Zucha, które dzieci poznają na pierwszych zbiórkach i zobowiązują się je przestrzegać. Podczas zuchowych zbiórek rozwijają swoją wyobraźnię, wchodzą w sferę odpowiedzialności, usamodzielnia się. Co tydzień zuchy przeżywają wyjątkową przygodę, bawiąc się w kogoś lub w coś. Wcielając się w doktorów, rycerzy, strażaków czy czarodziejów, dzieci poznają świat i rządzące nim zasady, świetnie się przy tym bawiąc. Poprzez różnorodne, odpowiednio dobrane gry nabierają dobrych nawyków, które powoli zaczynają tworzyć kręgosłup moralny małego człowieka.
Harcerze – to dzieci będące uczniami klas 4-6 szkoły podstawowej, skupione w drużynach harcerskich. Fundamentem systemu wartości i sposobem postępowania harcerza jest Przyrzeczenie i Prawo Harcerskie. Harcerz przede wszystkim uczy się poprzez działanie. Uczestnicząc w grze harcerki i harcerze poznają swoje możliwości, zdobywają nowe umiejętności, kształtują charakter, uczą się współdziałać z innymi. Dzięki aktywności w wielu obszarach i dziedzinach pobudzają swoją wyobraźnię. Program działania drużyny jest tworzony i realizowany przez drużynowego przy współpracy rady drużyny. Podstawą metodyki harcerskiej jest praca zastępami, realizacja stopni i sprawności harcerskich, a także zadań zespołowych.
Harcerze Starsi – młodzi ludzie w wieku gimnazjalnym, którzy wraz z grupą przyjaciół szukają własnych ścieżek. Charakteryzują się niezależnością myślenia oraz samodzielnością. Dociekliwie poszukują wytłumaczenia dla otaczającej ich rzeczywistości. Harcerze starsi odkrywają różne pola działania, nowe pasje i zainteresowania. Sprawdzają swoje umiejętności i wiedzę w realnych, życiowych sytuacjach. Program nastawiony jest na większą samodzielność członków drużyny. W tej grupie metodycznej realizowane są stopnie starszoharcerskie oraz projekty, które stanowią samodzielne działanie zastępów.
Wędrownicy – młodzież pomiędzy 16 a 21 rokiem życia. Filarami metodyki wędrowniczej są służba, wyczyn oraz ciągły, indywidualny rozwój. Wędrownicy posiadają swoją dewizę, która brzmi „Wyjdź w świat, zobacz, pomyśl, pomóż – czyli działaj” oraz „Kodeks Wędrowniczy”. Wędrownicy nie boją się wyzwań i odważnie patrzą w przyszłość. Realizują marzenia i plany. Świadomie podejmują odpowiedzialne decyzje. Pełnią stałą służbę na rzecz swojego środowiska. Rozwijają pasje i dążą do mistrzostwa. Wędrowników cechuje wrażliwość na otaczający świat i chęć działania na rzecz innych.
